آنتی اکسیدان ها
در دنیای پرشتاب امروز، بدن ما دائماً در معرض عوامل مخربی قرار دارد که میتوانند به سلولهایمان آسیب برسانند. از جمله این عوامل میتوان به آلودگی هوا، اشعه ماوراء بنفش خورشید، دود سیگار و استرس اشاره کرد. این عوامل میتوانند مولکولهای ناپایدار و مخربی به نام رادیکالهای آزاد را در بدن تولید کنند. رادیکالهای آزاد با واکنش با مولکولهای دیگر در سلولها، به DNA، پروتئینها و چربیها آسیب میرسانند. این آسیب میتواند منجر به طیف وسیعی از بیماریها، از جمله سرطان، بیماریهای قلبی، سکته مغزی و بیماریهای التهابی شود.
خوشبختانه، بدن ما دارای سیستم دفاعی طبیعی در برابر رادیکالهای آزاد به نام آنتی اکسیدان ها است. آنتی اکسیدان ها ترکیباتی هستند که میتوانند با رادیکالهای آزاد مقابله کرده و از سلولها در برابر آسیب محافظت کنند.
واژهشناسی آنتی اکسیدان
واژه “آنتیاکسیدان” از دو بخش تشکیل شده است:
- آنتی: به معنی “ضد” یا “مخالف”
- اکسیدان: به معنی “ترکیبی که با اکسیژن واکنش میدهد”
بنابراین، آنتیاکسیدان به ترکیبی گفته میشود که با رادیکالهای آزاد که نوعی مولکول ناپایدار با یک الکترون اضافی هستند، واکنش میدهد و آنها را خنثی میکند. رادیکالهای آزاد میتوانند به سلولهای بدن آسیب برسانند و منجر به بیماریهای مختلفی از جمله سرطان، بیماریهای قلبی و سکته مغزی شوند.
آنتیاکسیدانها با اهدای الکترون به رادیکالهای آزاد، آنها را خنثی میکنند. این کار از سلولها در برابر آسیب رادیکالهای آزاد محافظت میکند.
واژه “آنتیاکسیدان” اولین بار در سال 1950 توسط دانشمندی به نام “موریس دنهام” استفاده شد. دنهام از این واژه برای توصیف ترکیبی به نام “بتا-مرکاپتواتانول” استفاده کرد که میتوانست از سلولهای قرمز خون در برابر آسیب محافظت کند.
از آن زمان، واژه “آنتیاکسیدان” برای توصیف طیف وسیعی از ترکیبات استفاده میشود که میتوانند از سلولها در برابر آسیب رادیکالهای آزاد محافظت کنند.
برخی از مترادفهای واژه “آنتیاکسیدان” عبارتند از:
- ضد اکسیدان
- عامل ضد اکسیداسیون
- عامل احیا کننده
- عامل محافظ سلولی
در زبان فارسی، از واژه “آنتیاکسیدان” به طور گسترده استفاده میشود. این واژه در منابع علمی، پزشکی و همچنین در رسانههای عمومی به کار میرود.
ساختار آنتی اکسیدان ها
آنتیاکسیدانها به دو دسته اصلی تقسیم میشوند:
- آنتیاکسیدانهای محلول در آب: این آنتیاکسیدانها میتوانند در مایعات بدن مانند خون و پلاسما حل شوند. ویتامین C و ویتامین E نمونههایی از آنتیاکسیدانهای محلول در آب هستند.
- آنتیاکسیدانهای محلول در چربی: این آنتیاکسیدانها میتوانند در غشاهای سلولی حل شوند. بتاکاروتن و لیکوپن نمونههایی از آنتیاکسیدانهای محلول در چربی هستند.
آنتیاکسیدانها نه تنها از سلولها در برابر آسیب رادیکالهای آزاد محافظت میکنند، بلکه فواید دیگری نیز برای سلامتی دارند. به عنوان مثال، آنتیاکسیدانها میتوانند به تقویت سیستم ایمنی بدن، کاهش التهاب و بهبود عملکرد قلب و عروق کمک کنند.
آنتیاکسیدانها مولکولهایی هستند که میتوانند با خنثی کردن رادیکالهای آزاد، از سلولها در برابر آسیب محافظت کنند. رادیکالهای آزاد مولکولهای ناپایدار با یک الکترون اضافی هستند که میتوانند به سلولها آسیب برسانند. آنتیاکسیدانها با اهدای الکترون به رادیکالهای آزاد، آنها را خنثی میکنند.
ساختار آنتیاکسیدانها از یک هسته مرکزی تشکیل شده است که معمولاً یک حلقه آلی است. این هسته مرکزی توسط تعدادی گروه جانبی احاطه شده است که به آنتیاکسیدان توانایی اهدای الکترون را میدهد.
انواع مختلفی از آنتیاکسیدانها وجود دارد، اما برخی از رایجترین آنها عبارتند از:
- ویتامین C: ویتامین C یک آنتیاکسیدان محلول در آب است که در بسیاری از میوهها و سبزیجات یافت میشود.
- ویتامین E: ویتامین E یک آنتیاکسیدان محلول در چربی است که در آجیل، دانهها و روغنهای گیاهی یافت میشود.
- بتاکاروتن: بتاکاروتن یک آنتیاکسیدان محلول در چربی است که در هویج، سیبزمینی شیرین و سبزیجات برگدار سبز یافت میشود.
- لیکوپن: لیکوپن یک آنتیاکسیدان محلول در چربی است که در گوجهفرنگی، هندوانه و گریپفروت یافت میشود.
- فلانوئیدها: فلاونوئیدها گروهی از آنتیاکسیدانها هستند که در میوهها، سبزیجات، چای و شراب یافت میشوند.
آنتی اکسیدان ها برای حفظ سلامتی مهم هستند. آنها میتوانند از سلولها در برابر آسیب رادیکالهای آزاد محافظت کنند که میتواند منجر به بیماریهای مختلفی از جمله سرطان، بیماریهای قلبی و سکته مغزی شود. آنتیاکسیدانها همچنین میتوانند به تقویت سیستم ایمنی بدن و کاهش التهاب کمک کنند.
میتوانید آنتیاکسیدانها را با خوردن غذاهای سرشار از آنتیاکسیدان یا مصرف مکمل به دست آورید. هیچ توصیه واحدی برای مصرف آنتیاکسیدانها وجود ندارد، اما اکثر متخصصان توصیه میکنند که افراد طیف متنوعی از میوهها، سبزیجات و سایر غذاهای سرشار از آنتیاکسیدان را در رژیم غذایی خود بگنجانند.
منابع آنتی اکسیدان ها
منابع آنتیاکسیدانها را میتوان به دو دسته اصلی تقسیم کرد:
- غذاها: بسیاری از غذاها منابع خوبی از آنتیاکسیدانها هستند. برخی از غذاهای سرشار از آنتیاکسیدانها عبارتند از:
- میوهها: بلوبری، توت فرنگی، تمشک، آجیل، انگور، گیلاس، پرتقال، گریپ فروت، کیوی، طالبی، خربزه
- سبزیجات: اسفناج، کلم پیچ، کلم بروکلی، هویج، سیبزمینی شیرین، گوجه فرنگی، فلفل دلمهای، لوبیا، نخود فرنگی
- آجیل و دانهها: گردو، بادام، بادام هندی، تخمه آفتابگردان، تخمه چیا، دانه کتان
- شکلات تلخ: شکلات تلخ حاوی مقدار زیادی فلاونوئید است که نوعی آنتیاکسیدان است.
- چای: چای سبز و چای سیاه هر دو سرشار از آنتیاکسیدان هستند.
- قهوه: قهوه منبع خوبی از آنتیاکسیدانها به نام اسید کلروژنیک است.
- مکملها: مکملهای آنتیاکسیدان نیز در دسترس هستند. با این حال، قبل از مصرف هر گونه مکمل، باید با پزشک خود صحبت کنید.
هیچ توصیه واحدی برای مصرف آنتیاکسیدانها وجود ندارد. با این حال، اکثر متخصصان توصیه میکنند که افراد طیف متنوعی از میوهها، سبزیجات و سایر غذاهای سرشار از آنتیاکسیدان را در رژیم غذایی خود بگنجانند. در صورت نیاز، ممکن است بخواهید مکملهای آنتیاکسیدان نیز مصرف کنید.
مصرف کافی آنتیاکسیدانها میتواند فواید زیادی برای سلامتی داشته باشد، از جمله:
- کاهش خطر ابتلا به سرطان: آنتیاکسیدانها میتوانند از سلولها در برابر آسیب DNA محافظت کنند که یکی از عوامل اصلی ابتلا به سرطان است.
- کاهش خطر بیماریهای قلبی: آنتیاکسیدانها میتوانند از کلسترول LDL (بد) در برابر اکسیداسیون محافظت کنند که یکی از عوامل اصلی بیماریهای قلبی است.
- کاهش خطر سکته مغزی: آنتیاکسیدانها میتوانند از عروق خونی در برابر آسیب محافظت کنند و به بهبود جریان خون کمک کنند.
- تقویت سیستم ایمنی بدن: آنتیاکسیدانها میتوانند به تقویت سیستم ایمنی بدن در برابر عفونت کمک کنند.
- کاهش التهاب: آنتیاکسیدانها میتوانند به کاهش التهاب در بدن کمک کنند که میتواند به پیشگیری از بیماریهای مزمن مانند آرتریت و بیماریهای قلبی کمک کند.
- بهبود عملکرد شناختی: آنتیاکسیدانها میتوانند از سلولهای مغزی در برابر آسیب رادیکالهای آزاد محافظت کنند و به بهبود حافظه و عملکرد شناختی کمک کنند.
- کاهش سرعت پیری: آنتیاکسیدانها میتوانند با خنثی کردن رادیکالهای آزاد، به کند کردن روند پیری کمک کنند.
برای خواندن درباره “آمینو اسید پرولین” روی لینک کلیک کنید.